Instytut Historii, Uniwersytet Gdański
„Kanał Kumieli i jego znaczenie dla mieszkańców średniowiecznego Elbląga”
Streszczenie:
Kanał Kumieli jest przykładem najstarszego wzmiankowanego w źródłach długiego, otwartego, ziemnego akweduktu wybudowanego na terenie państwa krzyżackiego. Został wykopany w I. poł. XIII w. i był zasilany przez wypływającą z serca Wysoczyzny Elbląskiej rzekę Kumielę. Zadaniem tego czterokilometrowego sztucznego cieku było doprowadzenie wody do rozwijającego się Elbląga: na potrzeby spożywcze, gospodarcze, higieniczne, obronne i przeciwpożarowe mieszkańców tego miasta. Kanał zasilał miejskie wodociągi, przy jego brzegu funkcjonowały łaźnie, woda w nim płynąca napędzała koła młynów położonych w rejonie przedmieścia, a także wypełniała fosę zamkową. O jego istotnej roli świadczyły wydawane przez urzędników miejskich rozporządzenia, które służyły utrzymaniu w czystości wody płynącej w kanale.
Celem referatu jest przedstawienie znaczenia kanału Kumieli dla mieszkańców średniowiecznego Elbląga w świetle informacji pochodzących m.in. z miejskich ksiąg rachunkowych. W trakcie referatu poruszone zostanie również zagadnienie dwóch innych, mniej znanych cieków płynących w pobliżu średniowiecznego Elbląga, a mianowicie Hoppenbeke i Hundebeke. Nie ulega wątpliwości, że woda była i jest elementarnym przykładem dobra wspólnego, a jej dostarczanie oraz dbanie o jej czystość było przejawem troski rządzących o życie, zdrowie i komfort mieszkańców, a także istotnym wkładem w rozwój samego miasta.
Biogram:
Doktor archeologii w Zakładzie Edukacji Historycznej w Instytucie Historii Uniwersytetu Gdańskiego. Jego zainteresowania badawcze dotyczą średniowiecznych i nowożytnych systemów zaopatrywania miast w wodę oraz związanych z nimi obiektów hydrotechnicznych: wodociągów, kanałów, stawów, jazów, studni i innych. Dydaktyk, współtwórca specjalności „Historia w przestrzeni medialnej” na kierunku Historia oraz prowadzący autorskie zajęcia „Historia w grach”. Popularyzator nauki, twórca projektu „Archeologia Live & Online”, dwukrotny finalista konkursu Popularyzator Roku 2020 i 2022 organizowanego przez serwis PAP Nauka w Polsce oraz Ministerstwo Edukacji i Nauki, współtwórca naukowych gier komputerowych „Excavate!” oraz „Waterworks!” opartych na jego badaniach naukowych. W 2017 r. otrzymał Nagrodę Miasta Gdańska dla Młodych Naukowców im. Jana Uphagena w kategorii nauk humanistycznych i społecznych za „wybitne osiągnięcia w zakresie prowadzenia prac archeologicznych, rewitalizacyjnych i dokumentacyjnych oraz wkład w nowatorskie badanie i ratowanie zabytków kultury na Pomorzu”.
Członek Rady Upowszechniania Nauki PAN w kadencji 2023-2026.